Sosyalist sanatçı Sarper Özsan 19 Aralık 2022’de aramızdan ayrıldı. Müzisyen ve bestekar olarak Türkiye işçi sınıfına ve emekçilere büyük hizmetleri olmuş bir sanatçıydı. Türkiye işçi sınıfına ve emekçilerine en büyük armağanı umut, coşku ve mücadele azmi dolu ünlü 1 Mayıs Marşı olmuştu.
1974 yılı. Ankara Sanat Tiyatrosu’nda, Bertolt Brecht tarafından Marksim Gorki’nin “Ana” romanından uyarlanan tiyatro oyunu sergilenecektir. Bir sahne gereği bir marş yazılması gerekir. Sarper Özsan kolları sıvar. İşte, 1 Mayıs Marşı böyle ortaya çıkar.
Sarper Özsan bir röportajında bunu şöyle ifade eder:
“Çarlık polisinin, meydanda toplanan işçilerin üzerine yaylım ateşi açarak yüzlerce kişiyi öldürdüğü, bu nedenle de tarihe ‘Kanlı Pazar’ adıyla geçen Rusya’daki ünlü 1 Mayıs 1905 sahnesi için Brecht, metnin üzerine ‘İşçiler marş söyleyerek sahneye girer’ biçiminde bir not yazmış, ama hangi marş olduğunu belirtmemiş. Herhangi bir söz de koymamış… Bir süre burası için uygun bir müzik aradım ama sözüyle ve müziğiyle bu sahne için içime sinen bir müzik bulamadım. Bu durumda iş başa düştü. (…) Hem o günlerin ortamına uygun düşecek, aynı zamanda bizlerin içinde bulunduğumuz ortama aykırı düşmeyecek bir marş olmasına dikkat ettim. Marşı yazarken sevilebilir ve rahatlıkla söylenebilir bir marş olduğunu düşünüyordum. Ama marşın, oyunun sınırlarını aşıp bu denli yaygın bir duruma geleceğini o gün düşünmem olanaksızdı.”
1 Mayıs Marşı büyük beğeni toplar, dilden dile söylenmeye başlar. 1977 Kanlı 1 Mayıs’ında Ruhi Su Dostlar Korosu tarafından seslendirilir. Yüzbinler hep bir ağızdan söylemeye başlar. Miting, eylem ve etkinliklerin en coşkulu eseri olmayı sürdürür.
Sarper Özsan, Brecht’in “Durduramayacaklar halkın coşkun akan selini” adlı şiirini de besteler. 1 Mayıs Marşı gibi bu eser de miting ve eylemlerin bir parçası olur. Pek çok sanatçı marşa plaklarında, albümlerinde yer vermeye başlar.
Cem Karaca, bu iki marşın bulunduğu plak için şunları söyler: “Bu plak radyolarınızda çalmaz, televizyonda da izleyemezsiniz. Ancak, bir yürüyüşte yüz binler söyler bir ağızdan, yarını nasırlı elleri, pırıltılı beyinleri ve gereğinde balyoz gibi yumruklarıyla kuracak olan işçi, emekçi, köylü ve yiğit halkımız söyler.”
Marşın işçi, emekçilere, yüz binlere hitap etmesi iktidarı korkutur. Sarper Özsan yargılanır, ancak 5 yıl sonra beraat eder.
“Devrimci müzik toplum hayatının ve mücadelesinin devrimci bir gözle yansımasıdır. Bu müzik aynı zamanda devrimci hareketin gelişmesine de yardımcı olur. Çünkü proletaryanın devrimci ideolojisini ve siyasetlerini benimsemiştir.” tanımlaması yapan Sarper Özsan, 1 Mayıs Marşı gibi pek çok oyununun ve filmin müziklerini ve bestelerini yapmaya devam eder.
