Dünyada ve Türkiye’de asgari ücret

Dünyada ilk asgari ücret 1890’lı yıllarda Avustralya ve Yeni Zelanda’da, 1929’da İngiltere’de uygulanmıştır. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) yayınladığı 26 No’lu Asgari Ücret Belirleme Yöntemi Sözleşmesi ile asgari ücret uygulaması Avrupa’dan başlayarak tüm dünyaya yayılmıştır. Türkiye bu sözleşmeyi 1973 yılında kabul etmiştir. Bu tarihten önce asgari ücret sınırlı düzeyde uygulanabilmiştir.

1936’da 3008 Sayılı İş Kanunu ile asgari ücret belirlenmiş ancak 1951’e kadar yönetmelik düzenlemesi yapılmadığı için uygulanmamıştır. 1951-67 arasında mahalli komisyonlarca yerel asgari ücretler belirlenmiştir. 1967’de ise İş Kanunu’ndaki düzenleme ile yerel belirlemeden çıkılmış, merkezi bir kurul oluşturulmuştur. 1969’dan itibaren 6 ayrı bölgeye ayrılan 26 ilde ve bazı illerde tarım işçileri arasında asgari ücret uygulamasına geçilmiştir. 1989’a kadar asgari ücret uygulaması genişletilmiş ve tüm ülkeyi kapsayan bir uygulama haline getirilmiştir.

1980 öncesinde sınıf mücadelesinin bir kazanımı olan bu uygulama, 1980 sonrasında ücretlerin sermayenin ihtiyaçlarına göre belirlenmesinin bir aracı olarak karşımıza çıkmıştır. Birçok kazanım gibi mücadelenin geri olduğu dönemlerde sermayenin bir saldırı aracına dönüştürülmüştür. Mücadelenin yükseldiği dönemlerde belirli bir ücretin altında işçi çalıştırılamayacağının ilanı olurken, bugün dünyanın birçok yerinde milyonlarca işçi ve emekçinin mahkûm bırakıldığı ücret haline gelmiştir.