Sayısız ulus ve azınlık milliyetten oluşan Rusya proletaryası, 1917 Ekim Devrimi ile iktidarı eline aldı. Büyük Sosyalist Ekim Devrimi, Paris Komünü’nün ardından, işçi sınıfının sömürücü sınıf iktidarına son veren ikinci büyük tarihsel ayağa kalkışıydı.
Bu tarihin gördüğü en görkemli toplumsal devrimdi. Bu özelliği ile yeni bir devrimler çağını başlattı. Proleter devrimler, halk devrimleri ve milli kurtuluş devrimlerinin oluşturduğu bir büyük devrimler çağını. 20. yüzyıl bu devrimlerin ürünü muazzam toplumsal sarsıntılarla birlikte yarattığı büyük heyecanlara ve umutlara da tanıklık etti.
Büyük Sosyalist Ekim Devrimi’nin daha ilk adımında gerçekleştirdiği köklü değişiklerin bazıları şunlar oldu:
- Temel üretim araçları üzerindeki özel mülkiyete son verildi. Tüm fabrikaların, işletmelerin, madenlerin, ulaşım ve iletişim araçlarının denetimi Sovyetler halinde örgütlenmiş işçilerin ve emekçi müttefiklerinin eline geçti.
- Tüm bankalar ve sigorta şirketleri kamulaştırıldı.
- Çarlık hükümetinin tüm dış borçları reddedildi. Emperyalist devletlerle yapılan gizli anlaşmalar açıklandı.
*Asgari ücret artırıldı ve günlük çalışma süresi zamanla daha da azaltılmak üzere ilk elden 8 saate indirildi. - Din ve devlet işleri birbirinden ayrıldı. İnanç özgürlüğü temelinde gerçek bir laik düzen inşa edildi. Kilisenin tekelindeki büyük zenginliklere el konularak tüm topluma devredildi.
- Kadınlara yönelik her türlü ayrımcılık ortadan kaldırıldı. Toplumsal yaşamın tüm alanlarında kadın-erkek eşitliğini sağlayacak önlemler alındı. Kadınlara seçme-seçilme hakkı verildi. Medeni kanun kabul edilerek, medeni nikah ve boşanma hakkı yasallaştı
- Bir halklar hapishanesi olan Çarlık Rusya’sında yaşayan bütün ulus ve milliyetlerin siyasal ve kültürel hakları tanındı. Her ulusun kendi kaderini tayin hakkı kabul edilerek, değişik ulus ve milliyetlerden işçi ve emekçilerin özgür, eşit ve gönüllü birlikteliğinin önü açıldı.
- Ülkenin tüm doğal kaynakları kamulaştırıldı.
- Eğitim ve sağlık hizmetleri parasız hale getirildi.
*Eğitim ücretsiz ve zorunlu hale getirildi. Çocuk işçi çalıştırılması yasaklandı.
